PART TİME ÇALIŞMADA NELER DEĞİŞECEK?
Yaz boyunca tartışılarak TBMM’ye sunulduktan sonra geri çekilen esnek çalışmayla ilgili düzenlemelerin bir kısmı yeniden gündeme geliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanan ekonomi paketinde yeni nesil çalışma modelleri öngörüldü. Bu kapsamda kısmi süreli çalışanların hafta tatili, yıllık ücretli izin ve kıdem tazminatına hak kazanma sürelerine ilişkin yasal düzenlemeler yapılacak. Rafa kaldırılan esnek çalışma düzenlemelerine yönelik eleştirilerin başında, çalışanların kıdem tazminatı haklarının ortadan kalkacak olması geliyordu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın cuma günü açıkladığı ekonomi paketinde istihdama yönelik düzenlemelere de yer verildi. Paketin istihdam bölümünde iki önemli ayrıntı dikkat çekiyor. Bunlardan birincisi, yaz boyunca tartışılan ve son anda Plan Bütçe Komisyonu’nda yasa teklifinden çıkartılan esnek çalışma düzenlemelerinin yeni baştan kurgulanacak olması. İkincisi ise işten çıkarma yasağının sona ermesiyle kitlesel işsiz kalmalarından endişe edilen ücretsiz izindeki yüz binlerce kişinin işini korumasının sağlanması.
HaberTürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi göre; Pakete göre yeni nesil çalışma yöntemleri yaygınlaştırılacak. Bu kapsamda uzaktan çalışma mevzuatı, yeni iş modellerine uyum sağlayacak şekilde revize edilecek.
Kısmi süreli çalışanların hafta tatili, yıllık ücretli izni hak etme süresi ve kıdem tazminatına hak kazanma sürelerinin kanunda açıkça belirtilmesine yönelik düzenleme yapılacak.
Mevcut kanuna göre kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aynı işverene bağlı bir veya birden fazla işyerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Yıllık ücretli izne hak kazanabilmek için de aynı şekilde bir yıl çalışma şartı aranıyor.
İş Kanunu’nun 13. maddesi uyarınca, işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda işçi işveren arasında kısmi süreli iş sözleşmesi yapılabiliyor. Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatlerinin tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenmesi gerekiyor. İşyerinde çalışan işçilerin, niteliklerine uygun açık yer bulunduğunda kısmi süreliden tam süreliye veya tam süreliden kısmi süreliye geçirilme taleplerinin işverence dikkate alınması ve boş yerlerin zamanında duyurulması da yasal zorunluluk.
PLAN BÜTÇE KOMİSYONU’NDA YASA METNİNDEN ÇIKARTILDI
Yapılandırmayla ilgili torba yasanın TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında son anda metinden çıkartılan esnek çalışmayla ilgili üç düzenleme yer alıyordu. Bu düzenlemeler şöyleydi:
- Tam süreli çalışırken kısmi süreli çalışmaya geçmeyi kabul edenlere, aylık olarak, asgari ücretin yüzde 10’una kadar vergi istisnası.
- 25 yaşından küçük, 50 yaşından büyük işçilerin, İş Kanunu’ndaki objektif kriter şartı aranmaksızın iki yıla kadar zincirleme olarak belirli süreli sözleşme ile çalıştırılması.
- 25 yaşından küçük kişilerin ayda 10 günden az çalışması halinde malullük, yaşlılık, ölüm aylığı için gerekli olan uzun vadeli sigorta kollarından prim yatırılmaması.
SENDİKALARIN İTİRAZLARI KARŞILANACAK MI?
İşçi sendikaları rafa kaldırılan esnek çalışma düzenlemelerinin kıdem tazminatı hakkını ve iş güvencesini ortadan kaldıracağı, sigortasız çalışmanın önünü açtığı için emekliliği zorlaştıracağı gerekçesiyle karşı çıkmıştı.
Ekonomik pakette kısmi süreli çalışmalarda kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin konularında düzenleme yapılacağı belirtildi. Önümüzdeki günlerde metin ortaya çıktığında sendikaların itirazlarının ne kadarının karşılanıp ne kadarının karşılanmadığı görülecek.
MİKRO VE KÜÇÜK İŞLETMELERE YENİ NORMALLEŞME DESTEĞİ
Kovid – 19 pandemisi dolayısıyla kısa çalışma ve ücretsiz izindeki işçilerin normal çalışmaya başlatılması halinde işverene 6 aya kadar sigorta primi desteği sağlanıyor. Normalleşme desteği işçi başına aylık 1341 TL olarak uygulanıyor. Mevcut düzenlemede normalleşme desteği işten çıkarma yasağı ile sınırlı bulunuyor. İşten çıkarma yasağı şimdilik 17 Mayıs’a kadar uzatıldı. Cumhurbaşkanı kararı ile 30 Haziran 2021’e kadar uzatılması imkânı bulunuyor. Bu durumda, normalleşme desteği en geç 30 Haziran 2021 tarihinde sona erecek.
Ekonomik programda mikro ve küçük ölçekli firmalardan likidite sıkıntısı çekenlere yönelik istihdama kattıkları her bir ilave işçi için Kredi Garanti Fonu kefaletiyle 100 bin TL kredi imkânı sunulacak. Azami 5 işçi için 500 bin liraya kadar olan kredi, 6 ayı geri ödemesiz 2 yıl vadeli olacak.
İlave istihdam edilen her 1 kişi için 12 ay boyunca ödenen sosyal sigorta ve işsizlik sigortası primleri, firmaya katkı olarak kredi faiz bakiyesinden düşülecek. Bir anlamda işveren, söz konusu işçiler için bir yıl boyunca sigorta primi ödemeyecek.
Bu haktan, nakdi ücret desteğinden faydalanıp çalışanını tekrar istihdama dahil eden işverenler de yararlanacak. Bunlar da işçi başına 100 bin TL’ye kadar kredi kullandıklarında işçilerin sigorta primi kadar faizden kurtulacaklar.
Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verilerine göre, ocak ayında 883 bin, şubat ayında da 707 bin işçi ücretsiz izne çıkartılarak ayda 1420 TL’lik nakdi ücret desteğinden yararlandı. Ekonomik pakete göre, mikro ve küçük ölçekli işletmeler, ücretsiz izindeki işçilerini tekrar normal çalışmaya başlattıklarında finansman desteğinden yararlanacaklar.
İlgili yönetmeliğe göre, yılda 10 kişiden az işçi istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 3 milyon lirayı aşmayanlar mikro işletme kabul ediliyor. Yılda 50 kişiden az işçi istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 25 milyon TL’yi aşmayanlar da “küçük işletme” olarak değerlendiriliyor.
Düzenleme gündeme geldiğinde kısa çalışmadaki işçilerini normal çalışmaya geçiren mikro ve küçük işletmelerin de kapsama alınması yönünde talepler gelmesi bekleniyor.
