AYM KARARI SONRASI EMEKLİLİK DİLEKÇESİ NE ZAMAN VERİLECEK?
Anayasa Mahkemesi (AYM), 506 sayılı eski Sosyal Sigortalar Kanunu’nun emeklilik dilekçesi vermek için işten ayrılma zorunluluğuna dair hükmünü mart ayının başında iptal etti. AYM kararı sonrası emeklilik dilekçesinin ne zaman verilebileceği merak ediliyordu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK),genelge yayımlayarak bundan sonraki uygulamaya açıklık getirdi.
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 3 Mart’ta yayımlanan gerekçeli kararıyla 506 Sayılı eski Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 62. maddesinde düzenlenen, emeklilik dilekçesi vermek için işten ayrılmayı zorunlu kılan hüküm iptal edildi. Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK), AYM kararı sonrası uygulamaya açıklık getirmek üzere genelge yayımladı.
HaberTürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre; Genelgede, AYM’nin 62. maddedeki düzenlemeyi iptal ettiği ancak aynı kanunun “Yaşlılık aylığından yararlanma şartları” başlıklı 60. maddesinde yer alan “Yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için sigortalının çalıştığı işten ayrılması ve yazılı istekte bulunması şarttır” maddesi ile ilgili iptal kararı vermediği vurgulandı. 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile ise hem 60 hem de 62. maddenin yürürlükten kaldırıldığı belirtildi.
5510 Sayılı Kanun uyarınca yaşlılık aylıklarından yararlanabilmek için 4/a’lı (SSK) sigortalıların çalıştıkları işten ayrıldıktan sonra yazılı talepte bulunması gerektiği kaydedilen genelgede, 5510 Sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden (2008 yılından) sonra yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalılara aylık bağlanabilmesi için çalıştıkları işten ayrıldıktan sonra dilekçe vermeleri gerektiği ifade edildi.
ESKİ UYGULAMA DEVAM EDECEK
SGK’nın 2018/38 Sayılı Genelgesi uyarınca, emeklilik dilekçesi verdiği tarihte işten ayrılmadığı sonradan tespit edilenlere yersiz ödenen aylıklar için borç çıkarıldığı anımsatılan genelgede, AYM’nin kararı doğrultusunda geriye dönük işlemlerde uygulanmak üzere değişiklik yapıldı. Buna göre, 30 Eylül 2008 tarihinden önce emeklilik dilekçesi veren ancak dilekçe verdiği tarihte çalışmaya devam ettiği sonradan tespit edilenler hakkında işlem yapılmayacak ve aylıkları ödenmeye devam edilecek. Ancak, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yaşlılık aylığı talebinde bulunanlara 5510 Sayılı Kanun hükümleri uygulanacak. Özet olarak, AYM’nin iptal kararı uygulamada fiilen hiçbir şeyi değiştirmeyecek.
Öyleyse, 5510 Sayılı Kanun uyarınca yaşlılık aylığı başvurusunun nasıl yapıldığına bakalım. SGK’nın 2018/38 Sayılı Genelgesi’ne göre, yaşlılık sigortasından aylık bağlanabilmesi için 4/a’lı (SSK) sigortalıların çalıştıkları işten ayrıldıktan sonra dilekçe vermeleri gerekiyor. 4/b’liler (BAĞ-KUR) dükkanını kapatmadan, esnaf statüsündeki faaliyetine son vermeden e-Devlet üzerinden emekli aylığı başvurusu yapabilirler.
4/c (Emekli Sandığı) kapsamında çalışanlar görev yaptıkları kuruma, memuriyetten daha önce ayrılıp yaşı doldurunca emekli olmak isteyenler ise e-Devlet üzerinden emekli aylığı talebinde bulunabilirler.
ÇALIŞMAYA DEVAM ETMEK İSTEYEN 4/A’LI EMEKLİLİK DİLEKÇESİNİ NASIL VERECEK?
Çalıştığı işten ayrılmadan emekli aylığı bağlatmak isteyenler dilekçeyi ne zaman vermeleri gerektiğini merak ediyorlar.
İşten ayrılmadan emekli aylığı bağlatmak isteyenler, dilekçe verebilecekleri tarihi kesinleştirmek için öncelikle bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezine başvurmalı. Örneğin 17 Nisan’dan itibaren emekliliğe hak kazandığı bildirilen kişi, işvereni bilgilendirmeli. İşveren 30 Nisan’da çıkış, 1 Mayıs’ta da sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ile çalışmak üzere işe giriş işlemi yapacak.
İşveren işten çıkış bildirimini sisteme girdiği anda aynı gün emeklilik dilekçesi verilecek. Koşturmaca olmaması açısından işveren 30 Nisan’da öğleye kadar çıkış işlemini gerçekleştirirse, çalışan da öğleden sonra SGK’ya giderek emeklilik dilekçesini verebilir.
Emekli aylığı kural olarak emeklilik dilekçesi verilen tarihten sonraki ay başından başlatılır. Bu da özel sektör için ayın 1’i, kamu sektörü için ise 15’i anlamına geliyor.
Örneğimizdeki kişinin 1 Nisan’da veya 30 Nisan’da dilekçe vermesi sonucu değiştirmez, emekli aylığı 1 Mayıs’tan geçerli olmak üzere bağlanır. Aylık bağlama işlemi ne kadar sürerse sürsün hiçbir hak kaybı olmaz. Örneğin ilk emekli aylığı ödemesi 18 Haziran’da yapılırken 1 Mayıs’tan başlayarak hak kazanılan aylıklar topluca ödenir.
